Ньургуйаана Чолбон – алгысчыт, билгэһит, норуот эмчитэ Эгэлгэ

Бүгүҥҥү дьоруойбутун үгүс киһи Чолбон Ньургуйаана эбэтэр Яна Эверест диэн аатынан билэр. Куйаар ситимигэр кини туһунан “парапсихолог, маг-медиум, энергопрактик, энерготерапевт, биодинамист, регрессолог, таро-экстрасенс, чакраны, аураны ыраастааччы, куһаҕан санаа хатаммытын, дьон тыла иҥмитин, ордук саныыры устааччы, тапталы, харчыны тардааччы, оҕо харысхалын оҥорооччу” диэн суруйаллар. Оттон Ньургуйаана бэйэтин алгысчыт, билгэһит, РФ Эмчиттэрин конфедерациятын норуот эмчитин быһыытынан билинэр. Уопсайынан, Ньургуйаана төрүт итэҕэли, үгэһи уонна өбүгэ билиитин аныгы үөрэҕи кытта дьүөрэлээн үлэлиир ураты дьарыктаах киһи. Таҥха кэмин даҕата кинини көрсөн олоҕун, олоҕу көрүүтүн уонна идэтин туһунан кэпсэттибит. Аныгы кэм идэлээҕэ – кини кимий?

ТӨРДҮН-УУҺУН ТУҺУНАН
IMG 20250115 WA0029
Маннык түөрүйэ баар: ханнык эрэ сиргэ-дойдуга кэлбит уруу-аймах бастакы көлүөнэтэ аан бастаан ол сири баһылыыр уонна көмүскүүр. Иккис көлүөнэ ол сиргэ атаҕар турар, баайы-дуолу мунньар, кэлэр көлүөнэ олоҕун оҥкулун оҥорор. Үһүс көлүөнэ дьоҥҥо биллэн-көстөн барар, ситими-сибээһи олохтуур. Төрдүс көлүөнэ – интэлигиэнсийэ, бэһис – бөлүһүөк, алтыс – аристократ буолар.
“Тоҕо итини аҕынныҥ” диэтэххэ, ийэбинэн төрүттэрим оруобуна биэс көлүөнэ анараа өттүгэр Ньурба сиригэр көһөн кэлбиттэрэ. Кинилэр кытай, грузин, дьэбириэй төрүттээхтэр. Мин кинилэр бэһис көлүөнэ сыдьааннара буолабын. Кинилэр таҥараһыттар этэ. Саха сиригэр үөрэх нөҥүө православиены тарҕаппыттара. Ол иһигэр ийэм эһэтэ эмтээх оту хомуйан дьону эмтиирэ, ордук тирии ыарыытын. Хос эһэм, бэл, бэдэр ньуолах түүтүн кытта тугу эрэ булкуйан, бэйэтэ оҥорбут мааһынан, улахан псориаһы эмтээбитин туһунан ийэм кэпсээччи. Хос эһэм бэйэтэ төһө да эр дьон православнай прогимназиятын летописка кылааһын бүтэрдэр, холоругу кытта кэпсэтэрэ үһү. Сэбиэскэй кэмҥэ ол барыта бобуулаах буолан, кини хааччыйыы эйгэтигэр үлэлээбитэ, биллэр киһи этэ.
Кинини таһынан, биһиги аймахха ийэм тастыҥ хаан-уруу быраата – Саха сирин биир биллэр, күүстээх ойууна. Кини урбаанньыт, үчүгэй дохуоттаах, дьон билэр киһитэ эрээри, эмиэ мин курдук айылҕалаах.

IMG 20250115 WA0003

Аҕам өттүнэн – баай устуоруйалаах Кэбээйи Эверстовтарын халыҥ аймаҕа. Кинилэр ортолоругар 1-кы гильдиялаах атыыһыт Эверстов-Сэрбэкэ, нэһилиэк кинээстэрэ, Госдума хас да ыҥырыытын дьокутаата М.Эверстов, о.д.а. бааллар.
Аҕам өттүнэн хос-хос эбэм Дьааҥыттан төрүттээх. Кини интэриэһинэй дьылҕалаах киһи. 4 саастааҕар улахан ыарыы туран, тулаайах хаалан хаалбытын, айаннаан иһэр Кэбээйи дьоно өлө сытар дьонноох балаҕантан соҕотох тыыннаах хаалбытын булан, дойдуларыгар илдьэ кэлбиттэр. Кэлин кини Эверстов диэн киһиэхэ эргэ баран, Эверстовтар урууларын тэниппит. Онон, мин тымырбынан элбэх омук хаана устар.
АҺАҔАСТЫК ҮЛЭЛИИБИН
IMG 20250115 WA0019
2019 с. светскэй энергопрактик быһыытынан аһаҕастык үлэлиибин. Ол аата, дьонтон саһар, ааппын-суолбун кистэнэр санаам суох. Ити үлэм олохпор дьайыан, таһаҕас, мэһэй буолуон баҕарбаппын.
Бэйэм элбэх оҕолоох ийэбин. 16 сыл устата судаарыстыбаннай тэрилтэлэргэ үлэлээбитим. Ол иһигэр толоруулаах былаас уонна олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарыгар, уопсастыбаннай тэрилтэлэргэ. 5 сылтан ордук СӨ Арктика дьахталларын айар ассоциацияларын салайбытым, Хотугу форумҥа дэлэгээт быһыытынан кыттыбытым. Ону таһынан, хобби быһыытынан, 14 – 15 сааспыттан араас модель көрдөрүүлэригэр уонна бырайыактарыгар кыттан эбии харчылаһарым. Ол иһигэр, сүрүннээн, Анна Николаевна Зверева киэннэригэр, о.д.а.
IMG 20250115 WA0011
IMG 20250116 WA0003 1
Билигин бу дьарыгым, үлэм-хамнаһын таһынан, өссө “Cholbon” диэн ааттаах бренинэн, дьон сакааһынан, боруонса, үрүҥ уонна кыһыл көмүс харысхаллары оҥоробун.
БААРДААҔЫ БИЛИИ
IMG 20250112 WA0015
3 сааспар аҕам доҕотторун кытта бултуу тахсан баран, сүтэн хаалбыта. Икки нэдиэлэни быһа көрдөөн баран, булбатахтара. Оччолорго дьонум устудьуоннуу сылдьар буоланнар, Дьокуускай таһынааҕы дэриэбинэҕэ миигин эһэлээх эбэм илдьэ олороллоро. Онно өссө саастаах сулумах эдьиийдэрим, убайдарым бааллара. Оскуолаҕа киириэхпэр диэри уһуйааҥҥа сылдьыбакка, кинилэргэ иитиллибитим. Онон, аймахтарбыттан ураты атын дьону кытта алтыспатаҕым даҕаны.
Эбэм мин дьоҕурдаахпын билэрэ эрээри, саллар этэ. Ол эрээри, аҕам сүппүтүн кэннэ биир күн ороҥҥо олордохпуна эдьиийдэрбин кытта тиийэн кэлэн, “Яна, аҕаҥ көстөр дуо?” диэн ыйыппыттара. Онуоха мин хайдах эрэ көтөн тахсыбыт курдук буолбутум. Харахпар тыа, үүтээн, үрэххэ атын уулата киирэн иһэр аҕам көстөн кэлбиттэрэ. Мин тугу көрбүппүн дьоммор кэпсээн биэрбитим. Сотору буолаат, аҕам ааҕы мин ойуулаабыт сирбиттэн булбуттара.
ОБУРГУ СААСПАР
IMG 20250115 WA0005
11 сааспар сайын өйбүн сүтэрбитим. Дьиҥэр, дьонум удьуордаан мэдиссиинэ эйгэтин үлэһиттэрэ буолан, доруобуйабытыгар улахан болҕомтону уураллара. Онон, араас исписэлиистэргэ көрдөрбүттэрэ эрээри, тоҕотун кыайан быһаарбатахтара.
Уһуйааҥҥа сылдьыбатаҕым эрээри, ахсааны ааҕарга эдьиийдэрим-убайдарым хаарты, лото, домино, дуобат-саахымат көмөтүнэн үөрэппиттэрэ. 4 сааспыттан олус үчүгэйдик хаартылыыбын. Биэстээхпэр-алталаахпар баарыстаан дьоммун кыайарым, оонньуу бүтэрин саҕана ким туох хаартылааҕын ааҕар, билэр буоларым.

IMG 20250115 WA0007

Оттон өйбүн сүтэрбит түгэним кэннэ, хаартыларым миэхэ тугу кэпсиэхтэрин баҕарар курдук буолбуттара – биир күн дьиэбэр кэлэн эргэ хаартынан пасьянс курдук уурбутум кэннэ, онтум кинигэ курдук биир-биир арыллан барбыта. Соһуйуом, дьиктиргиэм иһин, хаарты “кэпсээнин” туох эрэ оҕоҕо аналлаах энциклопедияны ааҕар курдук аахпытым. Онно тахсыбыт кэмбинээссийэни барытын күннүкпэр сурунар буолбутум.
ДЬОНУМ БОПСОЛЛОРО ЭРЭЭРИ…
IMG 20250115 WA0025
Эбэм да, ийэм да дьоҕурбун билэллэрэ эрээри, бопсоллоро.  14 сааспар хаартынан күүскэ үлүһүйбүппүн көрөн, ийэм: “Биһиги аймахха итинэн дьарыктанар дьахталлар тус олохторо аанньа табыллыбат. Олоххор биирдэ уонна үйэҥ тухары ыал буолуоххун баҕарар буоллаххына, хаартыгын уурат. Мин эйиэхэ көмөлөһүөм”, – диэбитэ. Онон, үлүһүйүүм тохтообута. Дьиҥэр, хаартыга киһи кутун-сүрүн, күүһүн сорҕото иҥэр эбит. Онтон ыла бэйэбин хааччахтаммытым.
Оскуоланы бүтэрээт, 18 сааспар 14 сааспыттан билсэр уолбар, бастакы эрбэр, ойох тахсыбытым, барытыттан аккаастаммытым, “ол биһиги ыал быһыытынан сыһыаммытын бөҕөргөтүө” дии санаабытым. Тоҕо диэтэххэ, бэйэ-бэйэбитин таптыыр этибит.
IMG 20250115 WA0013
Ол гынан баран, бастакы уолбун төрөппүтүм кэннэ, 2007 с., улахан суол саахалыгар түбэспитим. Оччолорго өссө иккис оҕобун ыарахан сылдьарым. Саахалга төбөбүн эчэтэн, хайдыытын тиктэрэн, дьиэбэр кэлэн баран билбитим, хааччаҕым (блок) сөллүбүт этэ – хоспор сытан араас тыаһы-ууһу, ол иһигэр сарыы этэрбэстээх киһи хаамарын, о.д.а истэр буолан хаалбытым. Эмиэ арыллыбытым.
БЭЙЭМ ДЬУЛУСПАТАҔЫМ
IMG 20250115 WA0026
Мин бэйэм хаһан даҕаны олус баҕаран көрө-билэ, дьону эмтии, билгэлии сатаабатаҕым. Дьон сиэринэн ыал буолуохпун, үөрэниэхпин, үлэлиэхпин баҕарарым. Холобур, билигин 4 үөрэхтээхпин: юрист, экэнэмиис, прикладной конфликтология уонна психология магистра. Саха сиригэр суос-соҕотох Бүтүн Арассыыйатааҕы уонна Европатааҕы идэлээх психотерапевтар лигаларын чилиэнэбин. Билим ыстатыйаларын суруйабын. Ол миэхэ матырыйаалынай эйгэҕэ кырата суох суолталаах. Тоҕо диэтэххэ, элбэх мета-билими, билиини иҥэриэхтээхпин. Чакролог, регрессолог, биодинамист, о.д.а. мин сүрүн дьоҕурум, сатабылым буолбатах. Мин үс сүрүн дьоҕурум – өтө көрүү (билгэлээһин), алгыс уонна норуот эмчитэ.
Атын сатабылым уонна үөрүйэҕим олоҕу, киһини толору көрөрбөр көмөлөһөр. Киһини араас өттүттэн көрөбүн. Ол көрөрбөр толору хартыына ойууланан тахсыахтаах. Мин киһиэхэ “эйигин оннук эрэ көрөбүн” диэн быһаччы этиэхпин баҕарбаппын. Киһи бэйэтэ кини тула буолар быһыыны-майгыны өйдөөн көрүөн, билэр буолуон баҕарабын. Оччоҕуна эрэ кини толору, ис-хаан уларыйар кыахтаах: эттиин-хаанныын, тутта-хапта сылдьардыын, өйдүүн-санаалыын, уйулҕалыын. Уопсайынан, киһи миигин кытта көрсөн баран, сааһыланыахтаах.
IMG 20250115 WA0010
Мин өбүгэ билиитин, итэҕэлин, үөрэҕин, үгэһин аныгы билим араас үөрэҕин кытта дьүөрэлээн үлэлиибин, дьоҥҥо көмөлөһөбүн. Ити таһынан, билигин “эмчит дьыалата” идэҕэ, официальнайдык устудьуон буолан, күнүскү үөрэххэ үөрэнэ сылдьабын. Ону таһынан, П.Г. Жирковка үөрэнэн, остеопатияны баһылаабытым. Кини алгыһынан остеопатиянан официальнай көҥүллээхтик үлэлээрибин, анатомияны үөрэппитим. Уопсайынан, мин барытыгар көҥүллээхтик (легальнайдык) үлэлиэхпин баҕарабын.
Дьону консультация быһыытынан көрөбүн. Тоҕо диэтэххэ, мин психология магистрабын. Ону тэҥэ, “Этнические методы психокоррекции” идэ таһымын үрдэтэр кууруһу бүтэрбитим.
Биһиги кистэлэҥ күүстээх илдьиппит – алгыспыт – араас омук тылынан этиллиэн сөп этэ. Сахабыт тыла олус күүстээх. Кини хас биирдии тыла – бэйэтэ алгыс. Ону баһылаабыт киһи күүстээх дьайар кыахтанар. Биир өттүнэн, киһи онтон күүһүрэр, иккис өттүнэн, улахан эппиэтинэһи сүгэр. 21 сааспар мин дьоҕурбуттан өйдөөн туран аккаастаммытым. Тоҕо диэтэххэ, мин бэйэм, дьиэ кэргэним, миэхэ кэлэр дьон туһугар улахан эппиэтинэһи сүгэрбин өйдүүр этим. Ол эрээри, оччолорго уйулҕам бэлэмэ суоҕа. Ханна тиийэн, хайдах быһыылаахтык аккаастаныахтаахпын – барытын быһаарбыттара.

IMG 20250115 WA0017

Идэбиттэн аккаастанан баран, төннөн кэлбит суолум диэн, иккис оҕом инбэлиидинэстээх этэ, ураты усулуобуйа ирдэнэрэ. Онно медиум буоллаххына, 37 – 38 сааскар удаҕан дьылҕатын ылыннаххына, оҕоҕун батыһа сылдьааччы сүтүөҕэ, оҕоҥ толору үтүөрүөҕэ диэбиттэрэ. Ол эрэ туһуттан 29 сааспар дьону иккиһин эмтээн барбытым. Инньэ диэбэтэхтэрэ, ити курдук усулуобуйа туруорбатахтара буоллар, үтүө баҕабынан хаһан даҕаны дьарыктаныам суоҕа этэ. Аат-суол да, харчы, сабыдыал да туһугар.

IMG 20250115 WA0028

Мин айылҕалаах идэбин туһанан билигин да харчы өлөрөр санаам суох. Дьоҕурбун-сатабылбын иҥэрэллэригэр, арыылаах килиэппин, айахпар аһыырбын атын идэнэн булуоҥ диэбиттэрэ. Ол иһин көҥүл, иллэҥ буолумаары, аҥаардас дьон хаппырыыһын эрэ толорумаары, көннөрү үлэни көхтөөхтүк үлэлиибин. Дьон, сүрүннээн, маннык суолга кэлэр: 20%-на – доруобуйа, киһи анала, соруга; 80%-на – үлэтин, биисинэһин, идэтин, тус олоҕун, баҕатын толортороору, баайы-дуолу тартараары. Дьиҥэр, ис иһигэр киирэн көрдөххө, ити барыта “дьон хаппырыыһа” диэн сыаналаныан сөп. Онон, идэлээх дьон ону толорор-быһаарар-арыйар туһугар, онно дьүөрэлии, сөптөөх дии санаабыт сыаналарын олохтуохтарын сөп. Оттон өскөтүн киһи дьылҕатыгар сыһыаннаах олус улахан боппуруостаах кэлбит, сүппүт киһини көрдүүр эбэтэр кини бу Орто дойдуга туох эрэ улахан соруктаах (миссиялаах) буоллаҕына, эн хайдах даҕаны сыана быһар кыаҕыҥ суох. Ол барыта атын эйгэни, Үөһээҥҥилэри кытта ситимнээх буолар. Биһиги дьоҥҥо буолбакка, бу Орто дойдуга Үөһээҥҥилэр ыйаахтарынан үлэлиибит.
СҮРҮН СОРУГУМ
бубубубубу
Афанасий Семенович Федоров эппитин курдук, мин бу Орто дойдуга сүрүн соругум, миссиям – саха итэҕэлин, төрүт култууратын, билиитин аан дойдуга тарҕатыы. Онно атын омук өйдүүрүн курдук быһаарарбар аныгы үөрэх уонна билии көмө, тирэх эрэ буолар.
Дьон көрдөһүүтүн барытын ылыммаппын. Саҥа саҕалыырым саҕана хааччах туруорбуттара: улахан, холобур искэн курдук, ыарыыта суох, 15 – 64 саастаах, сайдыан баҕалаан дьону көрөбүн. 2-с көрүҥ диабеттаах дьону көрсүөхпүн сөп.
ТУРУККА КИИРИИ
IMG 20250115 WA0009
Турукка хаһан баҕарар киириэхпин сөп. Мин кэмигэр идэбин уонна көннөрү олохпун араарарга үөрэммитим, тумблеры холбуур-араарар курдук. Урут, уопута суох буолан, күнүстэри-түүннэри “холбоно” сылдьар буоллахпына, биир үтүө киһи “Ньургуйаана, эн тумблерыҥ мэлдьи холбоно сылдьар, холбуу-араара үөрэн, инньэ гымматаххына, эстэн барыаҥ” диэбитин кэннэ, холбуур-араарар буолбутум. Ол иннинэ дьону мэлдьи ааҕа сылдьарым, кинилэр тустарынан информация “сүүрэр строка” курдук мэлдьи тыга сылдьар буолара. Онон, билигин үлэлиирбэр эрэ холбуубун.
КҮҮҺҮ ХАНТАН ЫЛАБЫН?
IMG 20250115 WA0021
“Күүһү-күдэҕи хантан ылаҕын?” диир буоллахха, идэбинэн дьарыктана, сорукпун толоро сылдьарым тухары уостубат уоттаах, сырдык күүстээх источникка холбоно сылдьабын. Элбэх киһи мустар сирдэригэр, тэрээһиннэригэр сылдьабын, дьоннуун көрсөбүн, ол да буоллар күүһүм-уоҕум өһүллүбэт. Мин арай арыгы иһэр сирдэргэ сылдьа сатаабаппын. Тоҕо диэтэххэ, арыгы эниэргийэни хараардар, турукка киирэн кэбирээн олорор кэмҥэр, хаарыйтарыахха сөп. Мин киһини кытта арыллан, эрэнэн олорон кэпсэтэбин. Биир уратым диэн, миэхэ дьон муҥур уһугар тиийэн баран, сылдьыахха-көрдөрүөххэ айылаахха барытыгар сылдьан баран, кэлэллэр. Мин онтон үөрэбин, кини эрэнэн кэлбитигэр махтанабын. Ол аата, кинини туох эрэ күүс сирдээн аҕаллаҕа. Онон, мин киниэхэ сулууспалыахтаахпын, киһиэхэ эрэниэхтээхпин, арыллыахтаахпын. Аны туран, мин бэйэбэр кими да баайан кэбиһиэхпин баҕарбаппын, ол иһин биир сырыынан көмөлөһөргө, кыһалҕатын быһаарарга кыһаллабын. Ол иһин сороҕор биир киһини кытта күнү быһа үлэлиэхпин сөп. Туох эрэ кыһалҕалаах, онто да суох туохтан эрэ тутулуктаах киһини хайдах бэйэбиттэн тутулуктаах оҥорон кэбиһиэхпиний?
Арай наркотиктан, арыгыттан тутулуктаах дьону кытта үлэлээбэппин. Уопсайынан, мин күүспүн киһиэхэ куһаҕаны оҥорорго туттар кыаҕым суох. Ол эрээри удьуорбун, аймахпын-уруубун харыстыыр 4-с киһи буоларым быһыытынан биир бырааптаахпын: мин аймах-билэ дьоммор ким эрэ, хаһан эрэ туох эрэ куһаҕаны оҥордоҕуна, ол иһин эппиэттэтиэхпин сөп.
Альберт КАПРЫНОВ.
Хаартыска: Ньургуйаана ЭВЕРСТОВА архыыбыттан