🌿🌿🌿Айылҕа уһуктуутун, силигилии ситиитин, дьон-сэргэ олоххо, кэрэҕэ дьулуһуутун кэрэһэлиир, көлүөнэлэр алтыһыыларын түстүүр ытык бэлиэ күнүнэн ыһыах буолар. Быйылгы ыһыах Арассыыйаҕа Дьиэ кэргэн, СӨ Оҕо саас, Ньурба улууһугар Марха төрүттэммитэ 200 сылыгар ананар.
Быйылгы ыһыах хайдах быһыылаахтык барыахтааҕын туһунан СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, СӨ Аар Дархан этээччитэ, Ньурба оройуонунааҕы Култуура департаменын салайааччыта Розалия Михайловна Тихоновалыын кэпсэтиибин ааҕааччыларга тиэрдэбин.
-Розалия Михайловна, сайыны көрсөр ыһыах хаһыс чыыһылаҕа буоларый, туох-ханнык тэрээһиннэр буолуохтарай?
-Ыһыах бэс ыйын 17-18 күннэригэр Кыталыктаах кырдалыгар буолуоҕа. Марха (Ньурба) улууһа тэриллибитэ 200 сылыгар аналлаах «Удьуор утума» Үрүҥ Тунах ыһыаҕа тэриллэн барыаҕа. Ыһыах сирэ — ытык миэстэ буолан, ыҥырыылаах ыалдьыттары Ньурба сиригэр чиэстээн көрсүү, алгыс чэрчитин олохтооһун сиэрэ-туома ыытыллыаҕа. Үрүҥ түүҥҥэ күнү көрсүү түһүлгэтэ дьону түмүө. Маны сэргэ ыһыах алгыһын төбүрүөн олоҕун силигэ буолуо. Алгыстаах олбоххо олорон кымыс иһиитин сиэрэ-туома оҥоһуллуо. Бүтүн Арассыыйатааҕы кымыс бэстибээлин чэрчитинэн эйэ, доҕордоһуу, түмсүү кымыһын иһии сиэрэ-туома ыытыллыаҕа.
-Ыһыах норуоттар доҕордоһууларын бөҕөргөтөр. Быйылгы ыһыахха ханнык сиртэн-дойдуттан ыалдьыттар кэлиэхтэрэй?
-Марха улууһуттан төрүттээх, биир дойдулаахпыт, Аан дойду чинчийээччилэрин эйгэтигэр интэриэһи үөскэппит антрополог, этнограф, профессор, историческай наука дуоктара Екатерина Назаровна Романова, историческай наука кандидата Наталья Ксенофонтовна Данилова, Казахстантан аан дойду статустаах учуонай, Казахстаҥҥа кымыс иһиитигэр сиэригэр-туомугар улахан үлэлэрдээх Зубайда Кабиевна Сураганова, Бурятияттан Татьяна Анатольевна Бороноева уо.д.а ыалдьыт быһыытынан ыҥырыллан кыттыыны ылыахтара, Ньурба ыһыаҕын чинчийэ, үөрэтэ кэлиэхтэрэ.
Кымыс иһиитин сиэрин-туомун атын дойдуларга биллэрэр туһугар К.Д.Уткин-Нүһүлгэн хаалларбыт сүдү нэһилиэстибэтин биһиги киэҥ эйгэҕэ таһаарыахтаахпыт.
— Оҕо саас сылыгар аналлаах тэрээһиннэр буолуохтара да?
— Оҕо сылыгар аналлаах тэрээһиннэр бары нэһилиэктэргэ ыытылла тураллар. Ойуччу тутан бэлиэтиир буоллахха, Оҕо сылыгар анаан Семен Степанович Егоров суруйууларыттан талан ылан оҕолор олоҥхолорун туруорарга былаанныыбыт.
— Дьиэ кэргэн сылыгар анаан күрэх буолуо дуо?
-Ыһыахха дьиэ кэргэнинэн олоҥхону толоруу күрэҕэ буолуохтаах, -диэн кылгастык кэпсээтэ.
Суруйуубун «Ыһыаҕы хайдах тэринэбит, ол да курдук күһүнү көрсөбүт, кыһыны, сааһы туоруубут» диэн Эдьиий Дора этиитинэн түмүктүүбүн.
Антонина Семенова