Ахсынньы 4 күнүгэр Н.И.Харитонов аатынан “Кыталык» култуура дыбарыаһыгар Ньурба оройуонун уопсастыбанньыктарын форума буолан ааста. Форум Марха улууһа (Ньурба оройуона) төрүттэммитэ 200 сылыгар ананан ыытылынна.
Форум кэмигэр «Бигэ туруктаах дьиэ кэргэҥҥэ – аҕа эппиэтинэһэ», Ньурба оройуона социальнай-экономическай сайдыытыгар дьахталлар территориальнай уопсастыбаннай бэйэ салайыныыны сайыннарыы, бырайыактарга Ньурба оройуонун көҕүлээһинигэр үбүлээһиҥҥэ үлэлэһии туһунан былаһааккаларынан арахсан кэпсэтии таҕыста. Кэпсэтии түмүгүнэн резолюция ылылынна.
Мин «Надежный тыл –путь к Победе» байыаннай дьайыыга аналлаах былаһааккаҕа сырыттым. Дискуссионнай былаһааккаҕа «Комитет семей воинов Отечества» Саха сиринээҕи салаатын солбуйааччыта, байыаннай дьайыы кыттыылааҕын кэргэнэ Нюргуяна Михайлова кыттыыны ылла, бэйэтин санаатын үллэһиннэ. Байыаннай дьайыы саҕаланыаҕыттан «КөмүсКэл» иис сыаҕын үлэтин-хамнаһын, маны таһынан улуус таһымнаах автопробег ыытыллан, киирбит үп байыаннай дьайыы Ньурба улууһунааҕы фондаҕа киирбитин туһунан иһитиннэрдэ. Улуустааҕы үөрэҕирии салалтата, култуура департамена, «Искусство» оскуолатын үөрэнээччилэригэр, «Эрэллээх тыыл – Кыайыыга суол!» автопробегы уонна «Надежный тыл –путь к Победе» былаһаакканы тэрийбит «Ньурба ньургуһуннара» уопсастыбаннай тэрилтэ салайааччытыгар Плотникова Варвара Георгиевнаҕа, анал байыаннай дьайыы саҕаланыаҕыттан дьиэ кэргэннэри. байыастары кытары түүннэри-күннэри үлэлэһэр, сүбэ-ама биэрэр, араас маастар кылаастары ыытар Дьокуускайдааҕы республиканскай психологическай киин Ньурбатааҕы филиалын социальнай педагогар Туяра Михайловна Алексеевҕа, уйулҕа үлэһитигэр Наталья Викторовна Петрачукка махталын биллэрдэ.
— Байыаннай дьайыыга барбыт кэргэннээх дьахтар ийэ уонна аҕа оруолун бүүс бүтүннүү толорор. Биһиги тыылга хаалбыттар бастаан бэйэбитин, тус санаабытын кыайыахтаахпыт, ол кэнниттэн тулалыыр эйгэбитигэр, чугас дьоммутугар көмөлөһүөхтээхпит. СВО дьиэ кэргэттэригэр аттыларыгар сылдьар кэллиэгэлэрэ, доҕотторо, аймахтара, холбоон нэһилиэнньэ сыһыана уларыйыахтаах. Биһиги дьон санаатын уларытыыга үлэлэһиэхтээхпит. Бары бииргэ буоллахпытына кыайыыны аҕалыахпыт, — диэн Варвара Плотникова эттэ.
«Ньурба ньургуһуна» уопсастыбаннай түмсүү салайааччыта Варвара Плотникова Ньурба куоратыгар от ыйын 1 – СӨ Бойобуой дьайыы бэтэрээннэрин күнүгэр анаан бойобуой дьайыы кыттыылаахтарыгар анаммыт постамент арыйыыта, байыаннай дьайыыга сылдьааччылар оҕолоругар сайыҥҥы лааҕыры үлэлэтии, «У нас есть герой – его зовут папа…» тэрээһиннэр ыытыллыбыттарын туһунан иһитиннэрдэ.
Салгыы уйулҕа үлэһитэ Туяра Алексеева психологическай тренини тэрийэн ыытта.
Эбиэт кэннэ ыытыллыбыт төгүрүк остуолга «Аҕа дойду көмүскээччилэрэ» судаарыстыбаннай фонда Саха сиринээҕи салаатын Ньурба улууһугар координатора Александра Захарова, Дьокуускай куораттан биэс оҕолоох ийэ, «Богатая мама» бырайыак төрүттээччитэ Ирина Копырина, байыаннай дьайыыттан уоппускаҕа кэлбит буойуннар кыттыыны ыллылар.
Госпиталтан Ньурба олохтооҕо Николаев Виталий быһа эфиргэ тахсан байыаннай дьайыы кыттыылаахтара, бааһырбыттар, улахан эчэйиини ылбыттар, маны таһынан сураҕа суох сүппүттэр чугас дьонноругар, поисковай группаҕа сорох буойуннар бэйэлэрин санааларын кыайан этиммэттэрин, кыайан быһаарсыбаттарын туһунан эттэ. Элбэх оҕолоохторго, оҕо ииттэ ылбыт опекуннарга сыһыаннаан сокуонунан харысхаллаах, өйөбүллээх буолалларын туһугар юрист волонтердар баар буолалларыгар туруоруста.
Байыаннай үөрэҕи Саха сиригэр ыыталларыгар, оччотугар манна кэлээччилэр арыый бэлэмнээх буолуо этилэр диэн санаатын эттэ.
Соторутааҕыта оҕотун сүтэрбит ийэ Наталья Иннокентьева Саха сириттэн Көрдүүр этэрээт сүппүт уонна сүтүктээхтэргэ дьоннорун булалларыгар чопчу үлэлэһиригэр туруорсн эттэ. Салгыы Наталья Иннокентьева анал дьайыы буола турар сирдэрин, байыастары кытары хайдах сибээс тутуһан кэлбитин иһитиннэрдэ.
Байыаннай дьайыыга сылдьааччы байыас ийэтэ дьаһалтаҕа, ОДьКХ-ҕа кыһалҕатын туруорсан быйыл сэтинньи ый саҕаланыыта дьиэтигэр киинтэн ититии киирбитин туһунан кэпсээтэ. Түгэнинэн туһанан, ОДьКХ үлэһиттэригэр махталын биллэрэн туран: «Биир дьиэттэн икки оҕото байыаннай дьайыыга сылдьар дьиэ кэргэҥҥэ Ил Түмэн дьокутааттарыгар сыһыаннаан биир кээмэйдээх көмөнү оҥоруу төлөбүрэ арыычча үрдүгэ буоллар», — диэн туруоруста.
«Аҕа дойду көмүскээччилэрэ» судаарыстыбаннай фонда Саха сиринээҕи салаатын Ньурба улууһугар координатор-консультана Александра Захарова:
— Сир туһунан сокуоҥҥа олоҕуран үлэ барар. Эрдэ элбэх оҕолооҕунан сир ылбыт СВО кыттыылааҕа иккиһин сир учаастагын ылбат.
Байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын дьиэ кэргэннэрэ туруорсар боппуруостаргытын бастаан үлэлиир тэрилтэтигэр, үлэтэ суох буоллаҕына олохтоох, биитэр улуус дьаһалтатыгар туруорсаргытыгар сүбэлиэм этэ. Үөһээ нөҥүөлээн ыыппыт суруктаргыт төттөрү оройуоҥҥа төннөн кэлэллэр.
Күннэтэ саҥа уларыйыылар, эбии этиилэр киирэн, дьон кыһалҕатын быhаарарга кыралаан үлэбитигэр чэпчэтиилэр киирэн, көмө түргэтиирэ үөрүүлээх. Бу сылга диэри сүтүктээхтэргэ үлэлээбэт эрэ буоллахтарына пенсия ананар этэ. Кэлэр 2025 сылтан 18 сааһыгар диэри оҕолоохторго үлэлиир да буоллахтарына пенсия ааҕыллар буолар.
Доруобуйаларыгар эчэйиини ылан кэлбит буойуннар миноборонаттан ананар пенсиялара урут үрдүк буоллаҕына, билигин араас кээмэйдээх буолла. Манна үлэтиттэн, байыаннай чааһыттан, туох дуоһунаһы ыла сылдьыбытыттан уо.д.а. тутулуктаах.
Олохтоох дьон манна анараа баар дьоммутугар күүс-көмө буолар ис хоhоонноох үлэни күүскэ тэрийэн ыытыахтаахпыт. Дьоҥҥо иһитиннэрии ыытар сыалтан маннык хабааннаах көрсүһүүлэр үгэс быhыытынан барыахтаахтар.
Арассыыйаҕа байыаннай дьайыынан сибээстээн патриотическай хабааннаах тэрээһиннэр үксээтилэр. Быйыл ыраахтан салаллан көтөр тэриллэри оҥорууга анаан Ньурба лиссиэйэ 12 мөл. солк. тахса суумалаах федеральнай бырайыакка киирсэн үлэтин саҕалаабыта», — диэн иһитиннэрдэ.
Надежда Филиппова Ньурба иһигэр баар юристары түмэн дьиэ кэргэннэргэ күүс-көмө буолуохпут диэн эрэннэрдэ.
Төгүрүк остуол кыттыылаахтара санааларын этинэннэр, боппуруостарга тутатына эппиэт ыланнар арыый чэпчээбит курдук буоллулар.
Түмүккэ киирбит боппуруостарынан уонна туруорсууларынан резолюция ылыллыбытын туһунан Нюргуяна Михайлова иһитиннэрдэ. Онон кэлэр өттүгэр өрөспүүбүлүкэ таһымнаах саҥа уларыйыылар киириэхтэрэ диэн эрэбил баар буолла.
Антонина Семенова