💂♂️Олунньу 23 күнэ – Аан дойдуну көмүскээччилэр күннэрэ. Бу күн хорсун буойуттарбытынан киэн туттабыт, кэнчээри ыччатарга куруук кэпсиир, билиһиннэрэр эбээһинэстээхпит. Кинилэр сырдык ааттарын хаһан да умнуо суохтаахпыт. Ол иһин, Маалыкайдааҕы “Аартык” литературнай түмсүү олохтоох ааптардара анал байыаннай дьайыы туһунан уонна “Хорсун буолуу” орден хаһаайына биир дойдулаахпыт Василий Ивановка анаан суруйбут хоһооннорун билиһиннэрэбит.
Махтана ахтыахпыт
Уол оҕо күн сирин көрөн,
Дьонун дьоллоон, арчыланан,
Аргыый, сэмээр улаатан,
Улахан көмө буолбута.
Дьиэ туттан үөрэн,
Сылгы-сүөһү ииттэн,
Үлэлээн, оттоон-мастаан,
Солото суох буолара.
Эмискэ ааҥнаата,
Этиҥ этэринии,
Иэдээннээх анал дьайыы сэриитэ,
Ийэни аймаата…
Уол барда тылланан,
Анал дьайыы уотун утарса,
Алгыс тылынан алҕаан,
Атаарда уолун ийэтэ.
Түүн уһуктан,
Элбэҕи саныыра,
Эрэнэ кэтэһэр ийэтэ
Эдэркээн уолчаанын…
Ийэ долгуйа күүтэрэ
«Ийээ!» диир саҥаны,
Сүрэҕэ сэрэйэн,
Сүр күүскэ тэбэрэ…
Ытык иэһин төлөөрү,
Төннүөм диэн барбыта,
Оҕото кэлбэккэ,
Утуйар уута көппүтэ…
Хаарыаннаах оҕобут,
Доҕотторун быыһаары,
Бэйэтин түөһүнэн хаххалаан,
Олоҕун толук уурбута!
Хорсун быһыыҥ
Үйэҕэ умнуллубатын,
Бар дьонуҥ, ийэҥ сүрэҕэр
Мэлдьи тыыннаах буолуоҕуҥ!
Антонида Егоровна Антонова, үлэ ветерана
Мин кэпсиим…
Мин эһиэхэ бүгүн кэпсиим
Сүрэҕим ытыыр ырыатын,
Эдэркээн уол дьылҕатын,
Бу сиргэ олорон ааспытын…
Курууук истиҥ мичээрдээх,
Көрдөөх кэпсээн аргыстаах,
Олус көнө майгылаах
Эдэркээн уол олорбута.
Дьон сыыһа ааттаабат,
Көнөтүн иһин мас көнө дииллэрэ,
Сылгыһыт киэнэ бастыҥа,
Ат үрдүгэр төрөөбүт курдуга.
Эмискэ анал дьайыы ыҥырыга
Дьоллоох олоҕу ыспыта,
Ким эрэ куотан саспыта,
Кини тылланан барбыта.
Арҕаа дойду хараҥа түүнэ…
Өстөөх бырахпыт гранатата
Окуопа иһигэр түспүтэ –
Уолчаан үрдүгэр ыстаммыта…
Бэйэтин хатыҥыр түөһүнэн
Доҕотторун бүөлүү түспүтэ…
Оҕотун тиһэх кыланыыта
Ийэтин сүрэҕин аймаабыта…
Владимир Дмитриевич Матвеев, Ньурба оройуонун Сэбиэтин дьокутаата
Сүгүрүйэбит албан ааккар
Мааны Маалыкай сиригэр,
Борбуйу көтөҕөн,
Улаатан, кииллийэн тахсаллар
Саалаахтан саллыбат,
Охтоохтон толлубат
Холобур көрдөрөр хоодуоттар,
Киэн туттар хорсун хотойдорбут,
Барыга бэлэмнээх боотурдарбыт.
Бастакы хомуурга
Барбыта Бочуокпут,
Армия кэккэтин хаҥатан,
Саа-саадах тутаары,
Өстөөҕү утары охсуһа.
Анал байыаннай дьайыыга
Бастакы кирбиигэ киирэҥҥин,
Буойун уолаттаргын быыһаары,
Нуучча уоланын
Хорсун быһыытын хатылаан,
Саха ньургуна, хорсуна,
Граната үрдүгэр,
Түөскүнэн бүөлүү түһэҥҥин,
Олоххун толук уурбутуҥ…
Сылгыһыт идэлээх,
Ыал улахан оҕото,
Дьиэ кэргэн үрдүк өһүөтэ,
Чиргэл тирэҕэ,
Хаһаайыстыба туллубат тутааҕа,
Үлэһит үтүөтэ, хоһууна
Холобур буоларыҥ,
Хайҕалга сылдьарыҥ!
Көнөҕүн-көрсүөҕүн, сэмэйгин,
Сүрэҕиҥ сылааһын утары уунаргын,
Дьон-сэргэ бэлиэтээн кэпсииллэр!
Дойдуҥ, дьонноруҥ
Эн үтүө ааккынан
Киэн туттуо үйэҕэ!
Сүгүрүйэбит хорсун хотойу
Ииппит-такайбыт
Далбар Хотун
Күн күбэй Ийэҕэр.
Июлия Филипповна Петрова, «Сэрии сылын оҕото»
мэтээл хаһаайына, үлэ бэтэрээнэ
Ахтабыт, саныыбыт Эйигин.
Соһумар сурахтан уолуйан,
Сир халлаан сиҥнэстэ сыспыта…
«Бочуокпут сүрэҕэ тохтообут,
Эдэркээн олоҕо быстыбыт»…
Эриирдээх, эрэйдээх кэмнэргэ
Эйэҕэс, элэккэй бэйэтэ
Хорсуннаах хотойук буолбута,
Өлүүгэ утары киирбитэ…
Дьоруойга, уордьаҥҥа буолбакка,
Доҕоттор тыыннарын туһугар
Аҕыйах сөкүүндэ иһигэр
Хамсаныы барытын быһаарта…
Тапталлаах оҕобут эн суоххун,
Ол эрэн өлүүнү эн кыайдыҥ!
Барыбыт эйигин өйдүүбүт
Сүрэхпит тэбэрин тухары!
Табаарыс мааныта эн этиҥ!
Үлэһит үтүөтэ эн этиҥ!
Сылгыһыт бастыҥа эн этиҥ!
Барыбыт таптала эн этиҥ!
Сүтэрбит аһыыбыт уостубат,
Бу баардыы эйигин саныыбыт,
Ахтабыт, суохтуубут бар дьонуҥ,
Киэн тутта ааттыыбыт Эн ааккын…
Маргарита Егоровна Егорова, үлэ бэтэрээнэ