Ахсынньы 3 к. Ньурба к. «Кыталык» КД-гар Ил Түмэн сис кэмитиэттэрин бэрэссэдээтэллэрэ Александр Атласов (тыа сиригэр уонна аграрнай бэлиитикэ), Владимир Прокопьев (олохтоох салайыныы боппуруостара) уонна Георгий Балакшин (ыччат дьыалата, физическэй култуура уонна спорт) Ньурба куорат олохтоохторун кытта көрүстүлэр.
Дьокутааттар туһааннаах эйгэлэринэн иһитиннэрии оҥордулар, ыйытыктарга хоруйдаатылар. Александр Атласов бэлиэтээбитинэн, кэлэр сылтан улуустарга тыа хаһаайыстыбатын боломуочуйаларын биэрии туһунан сокуоҥҥа уларытыылар киирэн, 15 көрүҥҥэ 1 тус сыаллаах ыстатыйанан биир кэлим субсидия кэлэр буолар. Улуустар олохтоох усулуобуйаларын учуоттаан, тыа хаһаайыстыбатыгар ханнык приоритеттары талалларын, ставка кээмэйдэрин миэстэтигэр бэйэлэрэ быһаарар буолаллар. Дьоҕус инновационнай бырайыактары үбүлээһиҥҥэ эмиэ үп (590 мөл. сөлк.) көрүлүннэ, манна 50-гар диэри сүөһүлээх орто хаһаайыстыбалар хапсыахтарын сөп. Ыты кытта үлэ эмиэ Ил Түмэн тыа сирин уонна аграрнай бэлиитикэтин сис кэмитиэтин компетенциятыгар баар. Саҥа сокуон 10 ыст. 5 п. 2 ч. хаһаайына суох ыты тутуллубутун кэннэ 20 күн ааспытын кэннэ өлөрөрү көрөр. Дьэллик ыттары кытта үлэҕэ, приюттары үлэлэтиигэ үбү көрөн, боломуочуйа улуустарга бэриллэр. Ол эрээри кэлин Мирнэйтэн «зоозащитниктар» дэнээччилэртэн Үрдүкү суукка үҥсүү киирэн, ыты өлөрүү чааһыгар сокуон дьайыыта тохтотуллан турар.
Георгий Балакшин туһааннаах хайысханан өрөспүүбүлүкэ сокуоннарыгар көннөрүүлэри киллэриигэ, суолталаах спорт тэрээһиннэрин үбүлээһинэ улаатарыгар уонна Ньурбаҕа 2027 с. буолар СӨ норуоттарын IX Спортивнай оонньууларын эбийиэктэрин тутууга үп көрүллэригэр үлэлэспиттэрин уонна инники сылларга ханнык хайысханан төһө үп көрүллүөхтээҕин иһитиннэрдэ. Спорт эбийиэктэриттэн Сүлэ спортивнай саалатын сметнай сыаната Үтүө дьыала хамсааһынын эбийиэгэр көрүллэр үптэн төһө эмэ элбэх буолан, үбэ быһаарылла илигин, манна өссө даҕаны үлэ барыахтааҕын эттэ.
Владимир Прокопьев былаас биир ситимин олохтуур туһунан олохтоох салайыныы саҥа сокуонун бырайыагын туһунан сиһилии билиһиннэрдэ. Бу сокуоҥҥа сөп түбэһиннэрэн, Арассыыйа үрдүнэн биир таһымнаах олохтоох салайыныы баар буолуохтаах. Владимир Михайлович бу сокуон эмискэ киирбит сокуон буолбатаҕын, 2 сылтан устата элбэхтэ дьүүллэһиллэн, үгүс этиилэр киллэриллибиттэрин бэлиэтээтэ. Бу сокуон 80%-на «Об общих принципах организации местного самоуправления в РФ» 131 №-дээх федеральнай сокуонтан көһөн биэрдилэр. Нэһилиэк син-биир баар буолар, кыраныыссата оннунан хаалар. Нэһлиэк таһымынан территориальнай уорган, кини ананар баһылыга баар буолар, муниципальнай сулууспа үлэһиттэрдээх. Онон былаас ситимэ толору нэһилиэккэ баар буолар, нэһилиэк баһылыга муниципальнай уокурук бэрэстэбиитэлин быһыытынан үлэлиир.
Владимир Прокопьев муниципалитет боломуочуйата кэҥээри турарын, билиҥҥиттэн итэҕэһэ суох үптээх, табылыннаҕына өссө элбэх үптээх буолуохтарын бэлиэтээтэ. Арай биир түгэн – нэһилиэк таһымыгар дьокутааттар суох буолаллар. Өрөспүүбүлүкэҕэ 450 муниципальнай тэриллии Сэбиэттэригэр 4500 дьокутаат баар буолуохтааҕыттан 3800 эрэ дьокутаат баар, ол эбэтэр элбэх киһи дьокутаат буолуон баҕарбат. Нэһилиэк таһымынан коллегиальнай уорган – Сэбиэт баар буолуохтаах. Владимир Михайлович бу сокуон олоххо киириэр диэри 2035 с. быыһык кэм буоларын, сокуон сыыйа олоххо киирэрин, 2025 с. быыбарга талыллар дьон болдьохторун толору үлэлиэхтээхтэрин эттэ. Саҥа сокуон «Сорох территорияларга олохтоох салайыныыны тэрийии уратыларын туһунан» диэн 86-с ыстатыйа дьиксиннэриилээх түгэннэрдээҕин, манна өрөспүүбүлүкэ интэриэһин көмүскүүргэ салгыы үлэлэһэ сылдьалларын иһитиннэрдэ.
Ньурба к. олохтоохторо «КөмүсКэл» волонтерскай сыахха көмө оҥоһуллуутун, чааһынай дьиэлэргэ электро-уотунан сылытыыны киллэриигэ уот кыамтата тиийбэтин, Ньурбаҕа ыччат киинин тутуу, Убайааҥҥа Ньурбатааҕы техникум уонна Убайаан оскуолатын дьиэлэрэ тутуллуохтааҕынан сибээстээн үлэһиттэргэ аналлаах уопсай дьиэни тутуу, тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэригэр социальнай мэктиэлэр, үөрэх уонна доруобуйа хаһаайыстыбатын үлэһиттэригэр «Земскэй дуоктар», «Земскэй култуура үлэһитэ» бырагыраама баарын курдук тыа хаһаайыстыбатыгар улуустарга хастыы даҕаны квотаны олохтоон туһааннаах бырагыраама ылыллара наадатын, «Саахалланар туруктаах дьиэлэртэн көһөрүү» бырагыраама салгыы үлэтин туһунан уо.д.а. ыйыталастылар.
Түмүккэ Ил Түмэн дьокутааттара наҕараадалары уонна норуот дьокутаатын көмөлөһөөччүтүн дастабырыанньаларын туттардылар. Аныгыскы хаһыат №-гэр В.М.Прокопьев интервьюта тахсыаҕа.
Геннадий АНТОНОВ