Ньурба улууһугар киинэ аан маҥнай 1914 сыллаахха сайын көстүбүтэ. П.Никулин бэйэтин киноматограбын кытта Ньурбаҕа, Өлүөхүмэҕэ ыалдьыттаабыта. Ол сылдьан нэһилиэктэргэ киинэ көрдөрбүтэ («Кино Якутии» информационнай бюллетень, № 00-С, 2001 с., сэтинньи 1 күнэ).
1929 с. Ньурбаҕа саҥата суох киинэ көрдөрөн саҕалаабыттара. Саҥата суох киинэ моториһынан Васильев Иван Петрович үлэлээбитэ («Ньурба»кинигэттэн, ааптар Анисимов Иван Алексеевич).
1940 с. киинэ механиктарынан Малдьаҕар нэһилиэгиттэн Иванов Афа- насий Андреевич, Афанасьев Иван Николаевич, Улинов Николай Антонович, Васильев Иван Семенович, Егоров Дмитрий Николаевич улэлээбиттэрэ.
1946 с. Ньурбаҕа бастакы «Клятва» диэн саналаах киинэ көстүбүтэ. Араас сылларга киинэ отделын начальниктарынан үлэлээн ааспыттара: Литвинцев В.Д. Слепцов М.Т, Копырин И.Н., Мартынов Е.А, Саввинов И.Н., Белоусов А.П.
1953-63 сс. Ньурба киинэтин ситимэ култуура отделыгар киирэ сылдьыбыта. Биһиги улууспутугар киинэҕэ маассабайдык сылдьыы 1970-80 сс. үрдээбитэ. Киинэ установкатын ахсаана элбээбитэ, онтон 18 государственнай, 8 профсоюзнай, 3 ведомственнай. 1963-64 сс. Ньурбаҕа аан бастаан стереофоническай эффектаах «Капитанская дочка» диэн киинэни көрдөрбүттэрэ.
1973-88 сс. Ленинскэй оройуон киинэтин ситимин директорынан киинэ, тыыл бэтэрээнэ, ССРС кинематографиятын туйгуна Баттахов Николай Осипович үлэлээн ааспыта.
1974 с. ыам ыйын 22 күнүгэр «Ньурба» кинотеатр арыллыбыта. «Товарищ генерал» диэн киинэни көрдөрбүттэрэ. Кинотеатр директорынан киинэ бэтэрээнэ, ССРС кинематографиятын туйгуна Неустроев Агит Михайлович үлэлээбитэ.
Кинотеатрга араас хабааннаах тэрээһиннэр буолаллара: диспуттар, тематическай киэһэлэр, мунньахтар, биэчэрдэр, ону таһынан документальнай, уус-уран киинэлэри күннэ 4-5 сеансынан көрдөрөллөрө.
1988-1994 сс. Ленинскай киинэ ситимин директорынан киинэ бэтэрээнэ Данилов Лука Васильевич, 1994-97 сс. директорынан Степанов Семен Семенович үлэлээбитэ.
Биһиги маннык бэтэрээннэрбитинэн киэн туттабыт: «Отличник культуры РСФСР», «Отличник кинематографии СССР», «Почетный кинематографист России», «Ветеран кино Якутии» Игнатьева Мария Васильевна; ветеран Великой Отечественной войны, «Ветеран кино», «Почетный кинематографист России», Почетный гражданин Нюрбинского улуса Адиянов Григорий Прокопьевич, Почетный граждании Нюрбинского улуса Горохов Владимир Егорович; Почетный граждании Нюрбинского улуса Саввинов Николай Николаевич, Тихонова Валентина Васильевна.
«Ветеран кино Якутии» бэлиэ — 32 үлэһиккэ, «Почетный кинематографист РСФСР» — 9 үлэһиккэ, «Отличник кинематографии СССР» 22 үлэһиккэ иҥэриллибитэ. Сэтинньи ый 1997-1999 сс. «Иллюзио-Н» киинэ-видео киинэ тэриллибитэ. Гоголев Олег Романович директорынан үлэлээбитэ. 1999-2001 сс. директорынан Алексеева Светлана Серафимовна айымньылаахтык үлэлээбитэ.
Рынок ыарахан кэмнэригэр кинотеатрга үлэлээбиттэрэ: «Ветеран кино», «Почетный кинематографист России» Филиппова Марина Михайловна, «Ветеран кино», «Признание заслуг» бэлиэтин кавалера Алексеева Светлана Серафимовна, киинэ бэтэрээнэ инженер Семенов Владимир Петрович.
Ньурбачаан нэһилиэгиттэн 23 КПК киинэ аппаратын көтүрэн аҕалан, өрөмүөннээн, улахан экраҥҥа киинэ көрдөрөр буолбуттара. Киинэ көрдөрөн баран араас диспуттары тэрийэллэрэ, ону таһынан документальнай киинэлэри, оҕолорго араас мультиктары көрдөрөллөрө. Государственнай национальнай кинодокументальнай хранилище төрүттэммитэ 5 сылын көрсө Бүлүү улуустарынан турне тэриллибитэ. Онно Ньурба туһунан кинохроника устубуттара, киинэ көрдөрбүттэрэ, нэһилиэктэргэ көрсүһүүлэри тэрийбиттэрэ.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин кинематография государственнаһын комитетын (Готовцев И.И.) кытта Ньурба улууһун баһылыга В.А. Петрова
бииргэ үлэлиир туһунан дуогабар суруйсубуттара. 2000 с. улуус баһылыга В.А. Петрова өйөбүлүнэн «Sanio» диэн видеопроектор ылыллыбыта. 2001 с. муус устар 12 күнүгэр улахан экраҥҥа «Встреча» диэн индийскэй киинэни көрдөрбүттэрэ.
2001 с. директорынан САССР культуратын туйгуна Тихонова Розалия Михайловна үлэлээбитэ. Араас тэрээһиннэр буолаллара: видеодискотекалар, улахан кылаас оҕолоругар КВН-нар, диспутттар, тематическай киэһэлэр, төгүрүк остуоллар, конкурстар.
2006 с. улуус дьаһалтатын уонна депутаттар мунньахтарын өйөөһүнүнэн «Долби» системалаах DVD видеопроектор ылыллыбыта. «Сахафильм», «Алмазфильм» тэрилтэлэрин кытта дуогабардаһан нэһилиэктэргэ улахан экранынан киинэ көрдөрбүттэрэ.
2010 с. «Иллюзио-Н» киинэ-видео киинин оннугар «Юнион» диэн кинотеатр тэриллибитэ.
С.С. Алексеева