Ааспыт 2023 сылга Күндээдэ нэһилиэгэр олохтоох инициативаны ɵйүүр бырагырааммаҕа киирсэргэ сайыҥҥы уу проводын саҥардыы үлэтин олохтоохтор уопсай мунньахтарынан талан бу сыл сааһыттан анал үлэ саҕаламмыта.
Ол курдук бырагыраамма үбүгэр эбии нэһилиэк бүддьүɵтүттэн 300 000, нэһилиэнньэттэн 400 000 солк эбэн уонна биирдиилээн урбаанньыктарбыт, чааһынай тэрилтэлэрбит матырыйаалынан, үлэнэн кылааттарын киллэрэн «Норуот күүһэ — кɵмүɵл күүһэ» диэбиттии ыал аайы олус наадалаах уу ситимэ олоххо киирэригэр олук ууруллубута. Ол эрэн үлэ түмүк үбүн ааҕааһына 6 мɵл. 156 тыһыынчаҕа тэҥнэһэн ɵрɵспүүбүлүкэбит үбүн министиэристибэтэ сбалансированность диэҥҥэ 3 мɵл. солкуобайы эбии кɵрɵн аукциоҥҥа 5 700 000 сууманан таһаарбыппыт.
Манна икки тэрилтэ кыттыбытыттан В.Н. Пахомов диэн чааһынай предприниматель 5 243 999,60 солкуобайынан кыайан үлэни ылбыта. Валерий Нестерович сайын тиһэх ыйыттан үлэтин саҕалаан, бэрт тэтимнээхтик туттан-хаптан олохтоохтор санааларын таппыта. Киниэхэ эбии сɵбүлэҥинэн ɵссɵ 91 761,21 солкуобай кɵрүллүбүтэ, оттон хаалбыт 300 тыһыынчаттан тахса харчы үп министиэристибэтигэр тɵннɵрүллүбүтэ. Уу турбата уулуссанан кэлэр-барар тырааныспартан алдьанара-кээһинэрэ суох буоллун диэн олохтоохтор биир сүбэҕэ кэлэн уһаайба икки ардынан ыытылынна уонна хас ыал аайы кыраан туруорулунна. Онон уопсайа 12 км уһуннаах пластиковай турба тардылынна. Урукку сайыҥҥы уубут емкаһа эргэрэн туһатыттан тахсан саҥа 75 кубтаах икки емкость туруоруутугар Т.Т.Иванов чааһынай тэрилтэтэ ылсан үлэлээтэ. Манна нэһилиэк бүддьүɵтүттэн 400 тыһ. солкуобай кɵрүллүбүтүн суотугар емкостар анал үрдэтиигэ турдулар уонна дьэбиннэрииттэн харыстыыр силор кыраасканан сотулуннулар.
Сайыҥҥы туттар уубут бу иннинэ тимир турбанан кэлэр буолан кырааны астахха дьэбиннээх уу саккыраан барара, онон чочумча кэтэһэргэ бириэмэ барар эбит буоллаҕына былырыын Бүлүү бɵлɵх улуустарын ыраас уунан хааччыйыы чэрчитинэн ОДЬХ министиэристибэтинэн 2 мɵл. 500 тыһ. солкуобай кɵрүллэн 1,6 км сүүстээх пластиковай турба тардыллыбыт буолан быйылгы турбалар, емкость барыта биир ситим пластикка кɵстɵ.
Бу курдук ППМИ — олохтоох иницэтиибэни ɵйүүр ɵрɵспүүбүлүкэбит анал бырагыраамматын нэһилиэкпит туһатыгар олоххо киллэрдибит уонна хас биирдии ыал сайыны — саҥа уубут турбатын үлэтин эрэнэ күүтэбит.
Венера Степанова, Күндээдэ олохтооҕо, Ньурба