Саҥа күн сирин көрбүт кырачаан киһи аһылыга болҕомто киинигэр туруохтааҕа өйдөнөр.
90-с сыллары санаан кэллим. Туох барыта кырыымчык кэмигэр оҕоломмут ийэлэр оҕо аһылыгар да, таҥаһыгар да үгүс кыһалҕалары көрсүбүппүт. Оҕобор дьоппуоннар гуманитарнай көмөлөрө «Snow brend» диэн бороһуок үүт абыраабыта. Арай ити көмө суох буоллун…
Билигин санкцияларынан сибээстээн, кэмигэр сөптөөхтүк дьаһамматахпытына, ити көрсүбүт кыһалҕабыт хаттаан күөрэйэн тахсыан сөп. 2022 сыл бүтүүтүгэр бу тыын боппуруоска Ил Түмэн дьиэ кэргэн уонна оҕо аймах дьыалаларыгар сис кэмитиэтэ төгүрүк остуол тэрийэн ыыппыта.
Тустаах кэмитиэт ити боппуруоһу 2020 сылтан болҕомто киинигэр илдьэ сылдьарын ааҕааччыларбар санатабын. Өрөспүүбүлүкэҕэ хат дьахталлары уонна 3-гэр диэри саастаах оҕолору үрүҥ аһынан хааччыйыы толору оҥоһуллубатын учуоттаан, кэмитиэт Ааҕар-суоттуур палаата бэрэбиэркэ ыытарыгар тыл көтөхпүтэ.
Төгүрүк остуолга Ил Түмэн дьиэ кэргэн уонна оҕо аймах дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алена Атласова араас муниципальнай тэриллиилэртэн гражданнар ити боппуруоска
кыһалҕаларын быһаартараары суруктары ыыталларын туһунан эттэ. Ол иһин сис кэмитиэт бырабыыталыстыбаны уонна доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин бииргэ үлэлэһэр эбит.
Кыра оҕо мээнэ түбэһиэх үүтү испэтин бары билэбит. Билигин санкцияларынан сибээстээн, тас дойдулар бороһуок үүттэрин атыылара тохтоото. Оттон өрөспүүбүлүкэбитигэр оҕоҕо аналлаах убаҕас үүт оҥоһуллан таһаарыллыбат. Бу боппуруос барыбытын долгутар буолуохтаах. Биллэн турар, ити кыһалҕа төгүрүк остуолга таарылынна.
Кимнээх босхо үүтүнэн хааччыллыахтаахтарый? Ол курдук, 1-гэр диэри саастаах оҕолорго бороһуок үүт уонна 7 ыйдарыттан хааһы бэриллиэхтээх. Оттон 3-гэр диэри саастаах дьиэ кэргэн дохуоттара алын кээмэйгэ тиийбэт эрэ буоллаҕына, үүтүнэн босхо хааччыллыахтаахтар. Маны таһынан хоту уонна Арктика улуустарыгар олорор хат дьахталлар уонна 3-гэр диэри саастаах оҕолор аһылыгынан хааччыллыахтаахтар.
Ааҕар-суоттуур палаата аудитора Октябрина Никонова иһитиннэрбитинэн, 2017-2018 сс. өрөспүүбүлүкэҕэ баар 41 муниципальнай тэриллииттэн 30-гар эрэ үрүҥ ас тиийбит. Оттон убаҕас үүт 22 эрэ муниципальнай тэриллиигэ тиэрдиллибит. 2019 сылга убаҕас үүтүнэн ким да хааччыллыбатах.
Алена Атласова бырабыыталыстыба ааспыт сыл муус устар ыйыгар биэрбит иһитиннэриитигэр өрөспүүбүлүкэҕэ «Якутоптторг» АО оҕо үүтүн кэмбинээтэ кырачааннар аһылыктарын оҥорон таһаарыынан дьарыктанар кыахтааҕын туһунан этиллибитин санаппыта. Ол эрээри Ил Түмэн аграрнай политикаҕа уонна тыа сиригэр сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин Андрей Находкины кытта ол кэмбинээккэ холбоһуктаах оробуочай сырыы олох атын, төттөрү хартыынаны көрдөрбүт. Сыаналаах оборудованиелар үлэлээбэккэ тураллар эбит.
Төгүрүк остуолга «Якутоптторг» АО генеральнай дириэктэрэ Николай Алексеев оҕо үүтүн кэмбинээтин тэрийиигэ өрөспүүбүлүкэ 415 мөл. солк. ороскуоттаабыт. Күн бүгүнүгэр диэри тэрилтэ кэмбинээт иэһин төлөһө сылдьар эбит. Аны СанПин ирдэбилигэр сөп түбэспэт буолан, 3-гэр диэри саастаах оҕолорго үрүҥ аһы оҥорон таһаарар сатамматын, кини этиититтэн өйдөөбүтүм. Кэмбинээт оборудованиетын үлэлэтэргэ үтүмэн үп наадатын туһунан салайааччы эппитэ.
Убаҕас үүт суох буолан, бороһуок үүтү доруобуйа харыстабылын тэрилтэлэрэ ийэлэргэ түҥэтэллэр эбит.
Үүнэр кэскилбит, оҕолорбут, доруобуйалара аһылыктарыттан улахан тутулуктааҕын билэбит. Тыын боппуруос болҕомто киинигэр сылдьан, 90-с сыллардаахха ийэлэр көрсүбүт кыһалҕабыт хат күөрэйбэтэр ханнык.
Людмила Ноговицына
Подробнее: https://oldulus.media/article/87414